SAMEN OM DEGENE STAAN DE ZORG NODIG HEEFT
Hilly van der Draai loopt verscheidene jaren mee in de zorg. Zij begon als zuster in het ziekenhuis en werkt nu als wijkverpleegkundige bij Icare. Zorgen zat in de familie. In haar jonge jaren luisterde zij vol belangstelling naar haar tantes verhalen over het leven als verpleegkundige. Dat boeide haar zo, dat zij toen heeft besloten om zuster te worden. Daar heeft zij nooit spijt van gehad. Naast haar werkervaring, heeft zij ook aan de kant van de mantelzorger gestaan.
Echt contact
“Het raakt me dat je er bent voor de mensen en dat je met hen optrekt in een periode dat er zorg nodig is. Dat geeft mij voldoening”, vertelt Hilly. Mensen ontmoeten, van betekenis zijn en het contact met mensen. Dat is waar zij haar werk voor doet. “Mensen waarderen het als je voor hen tijd en aandacht hebt. Je voelt onbewust aan of er echt contact is. Als mensen in vertrouwen hun levenservaringen met jou delen. Zo’n stukje openheid is een speciaal moment dat mij altijd bij blijft.”
Begeleiden
In de loop van de tijd is het werk van Hilly veranderd. Zij is begonnen als verpleegkundige in het ziekenhuis via een leer-werktraject. Na enkele jaren in het ziekenhuis te hebben gewerkt, is zij de opleiding gaan volgen voor wijkverpleegkundige. Later deed ze de specialisatie diabeteszorg. “Ik wilde meer gaan begeleiden en ik zat daar op mijn plek. Je trekt een poosje op met iemand die een ziekte heeft. Je leert die persoon om te gaan met de ziekte en je helpt hem of haar verder op weg.”
Persoonlijke gebeurtenis
In de periode dat haar kinderen jong waren, heeft Hilly veel avond- en weekendzorg verleend. Ook veel voor mensen in de laatste levensfase. “In de tijd heb ik veel met mantelzorgers gepraat. Het is belangrijk om een luisterend oor te bieden. Vragen naar wat er is gebeurd en informeren hoe zij ermee omgaan. De ene mens laat meer toe dan de ander.” Het overlijden van iemand is een intieme en persoonlijke gebeurtenis. “Het is bijzonder dat iemand jou, als verpleegkundige toelaat. Je bent dan gast en je hoort erbij. Je krijgt het vertrouwen en mag meelopen in het laatste stuk.” Voor de mantelzorger is het prettig om zich gesteund te voelen en om de kracht te krijgen het mantelzorgen vol te houden. Uit die periode kan Hilly nog steeds mensen en situaties voor de geest halen die heel dichtbij kwamen en persoonlijk waren. Dat is voor haar de bevestiging dat zij op de goede plek zit. Het verzorgen van de zieke en het contact met de mantelzorger horen bij elkaar.
Aanspreekpunt
Door haar werkervaring is Hilly gegroeid naar de rol van adviseur voor andere wijkverpleegkundigen. “Het is fijn om als wijkverpleegkundige te kunnen terugvallen op collega’s die al wat langer meelopen. Je hebt elkaar toch nodig. Om een mantelzorger te kunnen ondersteunen, is het van belang dat die persoon zich gehoord voelt. Een bevestiging krijgen hoe hij of zij het doet, waardoor de mantelzorger in zijn kracht staat.”
Bewondering.
Wat Hilly vooral bewonderd is de bereidheid van de mantelzorger om deze taak op zich te nemen. Hierin gaat de mantelzorger soms ver. Dat kan zijn in tijd, aandacht of energie. Dit kan ook een valkuil zijn voor de mantelzorger, waardoor deze over zijn of haar kunnen heen stapt. “Zo heb ik een gesprek gehad met een echtpaar. Zij was oververmoeid. Tegen haar heb ik toen gezegd dat zij best grenzen mag stellen in wat zij wel of niet doet. Het belang om toch dingen voor jezelf te doen om meer energie te krijgen om het mantelzorgen vol te houden. Meestal kom ik bij mensen binnen als het al te ver is. Dan heb je al signalen zoals bijvoorbeeld prikkelbaarheid, vermoeidheid, een kort lontje of lichamelijke klachten. Met de mantelzorger kijk ik dan wat deze nodig heeft om het vol te kunnen houden. Zijn er soms meer mensen die kunnen helpen? Het blijft vaak lastig om anderen om hulp te vragen. Weet dat andere mensen graag willen helpen. Zij weten niet wat er nodig is. Stap de drempel over en vraag!”
Afspraken maken
Soms helpt Hilly daarbij, zoals bijvoorbeeld het gesprek met twee zussen. Het helpt dan om duidelijke afspraken te maken van wie doet wat. “Pak vooral de rol die bij je past. De één is beter in het regelen van de financiën of het doen van de tuin, de ander is beter in het regelen van de zorg. Elke situatie is anders. De één heeft een gezin, de ander werkt, Daar houd je dan rekening mee. Anders loopt het onderling spaak. Geef elkaar ook de ruimte om wat te doen.”
Ervaringsdeskundige
Haar vader overleed door ziekte toen Hilly eind twintig was. Het was voor haar een schokkende gebeurtenis en het voelde onnatuurlijk om voor haar nog jonge vader te zorgen. Vijfentwintig jaar later had haar moeder zorg nodig. “Ons nest van 5 kinderen heeft het goed met elkaar gedaan. Wij konden het zorgen voor mijn moeder goed met elkaar bespreken en met elkaar verdelen. Je rolt er opeens middenin. Elk kind deed het op zijn of haar manier. Ik weet dat dit niet altijd een vanzelfsprekendheid is. Onderlinge relaties kunnen niet goed lopen door bepaalde gebeurtenissen in ieders leven.” Als er in de naaste kring van iemand die zorg nodig heeft geen mantelzorger is, dan maak je de kring rondom de cliënt groter. Misschien is er een nicht, een buurvrouw of vrijwilliger die ondersteuning willen bieden.
Waardevolle periode
Het verlenen van mantelzorg is niet alleen een zware periode. Het is ook een kostbare tijd. “Het mantelzorgen kan verbindend werken. In eerste instantie binnen de familie, maar dat is niet altijd genoeg. Het is waardevol om samen om degene te staan die zorg nodig heeft.”
