Respijtzorg is een vorm van mantelzorgondersteuning. Het wordt ook wel vervangende mantelzorg genoemd. Door af en toe vrij te zijn van mantelzorgtaken, kun je als mantelzorger je eigen leven beter in balans houden en de zorg voor je naaste langer volhouden. Deze vervangende zorg kan tijdelijk of vast (regelmatig terugkerend) zijn en dit kan onbetaald via vrijwilligers of betaald via professionele hulpverleners.
Bovendien kan Respijtzorg thuis of buitenshuis zijn. Bij zorg thuis kun je denken aan iemand die blijft bij je naaste, zodat jij wat voor jezelf kunt doen. Zorg buitenshuis kun je bijvoorbeeld aanvragen in de vorm van dagopvang of logeeropvang. Dagopvang geeft je bepaalde dagdelen een adempauze om even bij te komen. Logeeropvang geeft je de ruimte om een paar dagen weg te gaan. Respijtzorg vraag je aan via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van de gemeente, de Jeugdwet of via de Wet langdurige zorg (Wlz).
Zie ook de pdf die wij gemaakt hebben: Overzicht Respijtzorg 2021
Vormen Respijtzorg
Er zijn verschillende vormen van Respijtzorg, zoals:
- Respijtzorg light
Dit is meestal een activiteit voor je naaste. Jij kunt kiezen om wel of niet mee te gaan. Het gaat om bijvoorbeeld groepswandelen, wennen op de dagopvang of samen op vakantie.
- Aanwezigheidszorg (oppas)
Er blijft iemand thuis bij je naaste, zodat jij even iets voor jezelf kunt doen. Dit kan bijvoorbeeld een vrijwilliger zijn of individuele begeleiding thuis.
- Dagopvang
Je naaste kan één of meerdere dagen per week naar een locatie om een passende activiteit te doen. Denk bijvoorbeeld aan een buurthuis, wijkcentrum of zorgboerderij. Jij hebt dan de hele dag voor jezelf.
- Logeeropvang
Je naaste gaat een nachtje of meerdere nachten logeren. Bijvoorbeeld in een logeerhuis, zorghotel of gastgezin.
Waarom Respijtzorg
Je vraagt vaak pas om ondersteuning op het moment dat je het zorgen voor je naaste niet meer kunt volhouden. Door in een vroeg stadium van de mantelzorg gebruik te maken van (een lichte vorm van) Respijtzorg, kan dat je helpen om geleidelijk de zorg wat meer los te laten. Zo voorkom je dat je overbelast raakt. Het bespreken van Respijtzorg kan gevoelig liggen voor jezelf en voor je naaste. Als mantelzorger erken je en accepteer je dan dat je naaste achteruit gaat. Je naaste wil geen Respijtzorg, want hij of zij erkent en accepteert de ziekte niet.
Wanneer behoefte respijtzorg
Niet elke mantelzorger heeft de behoefte aan Respijtzorg. Juist in deze situaties is er meer behoefte aan Respijtzorg.
- Andere verantwoordelijkheden
Wanneer je verantwoordelijkheden combineert met werk, vrijwilligerswerk of de zorg voor het gezin, kan het mantelzorgen op bepaalde momenten knellen.
- Opvatting over mantelzorg
Je ziet het mantelzorgen als een vanzelfsprekende plicht, je gezondheid is niet goed of je naaste wil geen gebruikmaken van Respijtzorg. De druk van het mantelzorgen kan dan op bepaalde momenten zwaar gaan voelen.
- Onwetendheid over Respijtzorg
Je wist niet dat deze voorziening bestaat of je vindt het te ingewikkeld om dit te regelen, waardoor je maar van deze voorziening afziet.
- Omgaan met de situatie
De manier waarop je omgaat met mantelzorgen en de ziekte van je naaste (positief of negatief erover denken, acceptatie), kan invloed hebben op waarom je geen gebruikmaakt van Respijtzorg.
- Steun uit de omgeving
Als je weinig steun en hulp krijgt uit je omgeving, dan heb je juist meer behoefte aan Respijtzorg. Soms wordt er geen gebruikgemaakt van Respijtzorg omdat de omgeving er negatief tegenover staat.
Organiseren Respijtzorg
Wanneer je Respijtzorg wilt regelen, kun je daarvoor terecht bij:
- Gemeente (Wmo)
- Wijkteam
- Mantelzorgconsulent
- Casemanager
- Cliëntondersteuner
- Mantelzorgmakelaar
Wegwijzer vervangende zorg
Welke vorm het meest geschikt is, hangt af van de zorgsituatie en de voorkeuren van je naaste en jezelf. Via de Wegwijzer vervangende zorg kun je stapsgewijs kijken welke hulp past bij jou én je naaste. De link naar de Wegwijzer vervangende zorg is: Vervangende zorg
Ervaringen van andere mantelzorgers
Bij de Mantelzorgtrefpunten vertellen de mantelzorgers soms over hun eigen ervaringen met Respijtzorg. De ene mantelzorger heeft op bepaalde tijden echt behoefte aan logeeropvang. Even een paar dagen ertussenuit. De eerste keer ging zij twee weken weg. Dat is haar niet zo goed bevallen, want haar naaste was bij thuiskomst helemaal ontregeld. Nu gaat zij om de paar maanden een dag of drie weg. Dat geeft haar meer rust. Een andere mantelzorger was overbelast. Hij wilde voor zijn vrouw dagopvang regelen, maar zij wilde dit beslist niet. Hij heeft haar gevraagd om het toch voor hem te doen om hem zo te ontlasten. Weer een andere mantelzorger kan sinds kort genieten van een vrije dag per week. Zijn vrouw is gestart met dagopvang. Zij zijn eerst bij de dagopvang gaan kijken of dit geschikt voor haar is. Nu heeft zijn vrouw haar draai gevonden en hij kan genieten van zijn vrije dag en de dingen doen die hij anders uitstelt.
Begrippenlijst
Wanneer je meer informatie zoekt over Respijtzorg, kom je verschillende begrippen tegen die regelmatig worden gebruikt. Hieronder hebben krijg je zoveel mogelijk een uitleg van deze woorden.
- Centrum Indicatiestelling (CIZ): Deze organisatie stelt vast welke zorg en hoeveel zorg je nodig hebt en legt dit vast in een indicatiebesluit.
- Collectieve voorziening: Dit is een voorziening die voor iedereen toegankelijk is.
- Eerstelijnsverblijf (ELV): Als jij of je naaste tijdelijk moet verblijven in een zorginstelling. Je kunt hiervan gebruikmaken als je om een medische reden tijdelijk niet zelfstandig thuis kunt wonen. Bijvoorbeeld na ontslag uit het ziekenhuis.
- Indicatie: Dit zijn voorwaarden die zijn gesteld voor het gebruik van bepaalde voorzieningen. Zo’n indicatie kun je vanuit diverse partijen aanvragen. Denk bijvoorbeeld aan gemeente (Wmo), wijkteam, aanbieder, huisarts of zorgbemiddelaar.
- Jeugdwet: Dit is een wet die hulp, zorg en ondersteuning biedt aan kinderen, jongeren en ouders. Het is bedoeld om op tijd hulp te bieden bij opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen.
- Maatwerk voorziening: Dit is een voorziening voor groepsbegeleiding of individuele begeleiding thuis.
- Modulair pakket thuis: Met dit pakket thuis kan de cliënt ook een deel van de zorg van een zorginstelling krijgen en een deel zelf regelen met een Wlz-persoonsgebonden budget. Met dit pakket krijgt de cliënt geen maaltijden en geen hulp bij het huishouden.
- Respijtzorgvoorzieningen: Dit is zorg aan een hulpbehoevende, met als doel om de mantelzorger te ontlasten en vrijaf te geven. Het is een verzamelbegrip voor voorzieningen, die tijdelijk, beroepsmatig of vrijwillig de mantelzorg overnemen en dus respijt verlenen.
- Volledig Pakket Thuis (VPT): Met dit pakket ontvangt een cliënt thuis de zorg van een zorginstelling. De hulpvrager krijgt dan van de zorginstelling alle zorg en ondersteuning waarvoor hij of zij een Wlz-indicatie heeft. Hierbij horen ook maaltijden, huishoudelijke hulp en uitstapjes, net zoals een cliënt in de zorginstelling zou krijgen. De huur of de hypotheek van de woning blijft voor rekening van de cliënt.
- Wet langdurige zorg (Wlz): Deze wet regelt zware, intensieve zorg voor kwetsbare ouderen, mensen met een handicap en mensen met een psychische aandoening.
- Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo): Dit is een wet die hulp, ondersteuning en voorzieningen biedt om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. De gemeente voert deze wet uit. Ondersteuning gaat over bijvoorbeeld begeleiding en dagbesteding, het tijdelijk ontlasten van de mantelzorger, een plaats in een beschermde woonomgeving voor iemand met geestelijke problemen of opvang bij huiselijk geweld of opvang van iemand die dakloos is.
- Wijkteam: Dit is een professioneel team dat in een wijk werkt. Wijkgerichte zorg betekent samenwerken om de gezondheid, zelfredzaamheid en participatie van bewoners in de wijk te bevorderen. In zo’n wijkteam zitten: de gemeente, organisaties op het gebied van welzijn, wonen en zorg, maar ook sportverenigingen, vrijwilligersorganisaties en bedrijven.
- Wijkverpleegkundige segment-2: Wijkverpleegkundige zorg die bestaat uit het verrichten van verpleegkundige en verzorgende handelingen voor cliënten.
- Wmo abonnementstarief: Dit is een maandelijkse eigen bijdrage die je betaald voor het gebruik van Wmo voorzieningen. De eigen bijdrage bedraagt voor 2021 maximaal € 19,00 per maand.
- Zorgbemiddelaar: Namens de zorgverzekeraar onderneemt het Zorgkantoor (= zorgbemiddelaar) activiteiten om vanuit de zorgplicht binnen een redelijke termijn de beste zorg voor zijn verzekerden te vinden.
- Zorgverzekeringswet (Zvw), aanvullende verzekering: Iedereen die in Nederland woont of werkt heeft recht op zorg uit het basispakket vanuit de Zorgverzekeringswet. Dit kan bestaan uit behandeling, een dienst of een product. De basisverzekering (basispakket) is verplicht voor iedereen. Niet alle zorg zit in het basispakket. Een verzekerde kan daarom een aanvullende verzekering afsluiten voor zorg die niet in het basispakket zit. Bijvoorbeeld extra vergoeding voor een behandeling bij de tandarts of de fysiotherapeut. Een zorgverzekeraar kan verschillende aanvullende verzekeringen aanbieden.
© Mantelzorgtrefpunt.nl
.